Impressie van de edcamp naar een maatschap voor leraren
Elly Loman, rector van het Vathorst College.
Voor wie een maatschap wil starten met als doel een nieuwe school te beginnen was het Vathorst College (vmbo T, havo, vwo) in Amersfoort misschien niet de beste edcamp locatie. Was de ligging slecht? Of de verzorging? Integendeel het was allemaal uitstekend. Maar na de rondleiding op deze schitterende, moderne nieuwe Pleionschool (Platform Eigentijds Leren) beving mij alleen het gevoel waarom een maatschap oprichten als het ook zonder kan. Het enthousiasme, van de zeer betrokken, sympathieke maar ook nuchtere rector Elly Loman werkt aanstekelijk. Ja, onder zo’n rector wil iedereen wel werken. Al zal ze ook best streng zijn. Het Vathorst profileert zich sterk als ‘kunstenschool’.
Na de rondleiding gingen we terug naar het grote Armando lokaal en lieten de lokalen Arnon Grunberg en Carice van Houten rechts liggen.
Zo’n 20 personen kwamen op initiatief van Dick van de Wateren en Frank Weijers zaterdag 22 maart bijeen om te praten over de mogelijkheid en wenselijkheid om een maatschap van leraren op te richten. Daarbij speelde de vraag waarom je dat dan zou doen een centrale rol. Bij veel aanwezige docenten speelden onvrede en frustratie over het functioneren van hun schoolleiding en dus ook hun functioneren, een belangrijke rol. Leraren willen hun vak terug. Lesgeven zonder de bedilzucht van het schoolmanagement. Ik heb lang niet zulke schrijnende, verhalen van zulke jonge gemotiveerde docenten gehoord. Als een maatschap hen op den duur voor het onderwijs kan behouden is dat alleen al het oprichten van een maatschap waard.
Uit de discussie kwamen twee verschillende doelstellingen van een te starten lerarenmaatschap naar voren te komen:
1. Een maatschap om een geheel nieuwe door docenten gerunde school te starten. Daarbij werd o.a. gedacht aan een apprenticeship/gezellen/gildemodel/. Als voorbeeld kwam de autonome school die in Het Alternatief wordt beschreven aan de orde. Er werden verschillende modellen besproken, waarbij kwaliteitsborging een belangrijk aandachtspunt was. Zie ook mijn bespreking http://www.learningfocus.nl/2013/11/23/het-alternatief-1-van-oude-scholen-de-dingen-die-voorbij-gaan/
2. Een ander doel is het vermaatschappelijken van de school. Een lerarenmaatschap als vliegend keep met ruimte voor (bevoegde) experts/leraren die niet alleen het leraarschap uitoefenen maar daarnaast ook een ander beroep. Een hybride leraarsvorm noemde Renske Valk (hoofdredacteur van 12 tot 18) dit. De samenleving meer in de school, en de school meer in de samenleving (met werkplek leren, leerstages etc.). Niet bang zijn als school voor kleine, tijdelijke aanstellingen, of contracten. Willen we meer jonge docenten werven en vasthouden dat moet het leraarschap niet meer ervaren worden als een fuik, waar je nooit meer uit komt. We denken ook aan scholen waar ruimte is voor docenten om zich ook buiten de school te ontwikkelen. Waar je na een aantal jaren ook gewoon iets anders kunt gaan doen. Wat je in zoveel andere sectoren ook normaal is.
Ook proberen de grenzen van vakken te slechten. Denk aan specialismen voor overstijgende curriculumonderdelen als wiskunde, schrijven (‘composition’ en Ict), taalbeschouwing, literatuur etc.
Beide maatschapdoelen bijten elkaar niet, maar eerlijk gezegd spreekt het maatschapconcept voor een meer hybride leraarschap mij het meeste aan. Als je echt lekker wilt lesgeven, gaat een nieuwe school beginnen wel erg veel energie kosten. Waar blijf je dan met waar je het uiteindelijk voor doet: prettig lesgeven en omgaan met je leerlingen. Ik zelf zou dan liever energie stoppen in de mogelijkheid om op een school zoals die van Elly Loman terecht te komen.
Jan Lepeltak
Lerarenmaatschap 